Skip to main content

Pak de Kaas

0 Wat gaan we leren

We gaan nog een projectje maken met Thonny (uit de vorige les) en bij dit project gaan we gebruik maken van de standaard Python library:

pgzero

Weet je nog hoe je een pacakge installeert in Thonny?

Yep, Tools - Manage Packages en dan pgzero zoeken en installeren.

1 Pak de Kaas – Les 1

In deze les gaan we met Python en Pygame Zero leren hoe je plaatjes (sprites) op het scherm kunt zetten.

Je leert hoe je het scherm wist, en hoe je sprites op een bepaalde positie tekent.

Wat gaan we doen?

We gaan een muis en een stuk kaas op het scherm laten verschijnen.

Hiervoor gebruiken we screen.blit() in de draw()-functie van Pygame Zero.

📦 Benodigdheden

  • Thonny met Pygame Zero geïnstalleerd
  • Een map images/ met daarin twee bestanden: mouse.png en cheese.png

🔰 Startercode

# Spelgrootte
WIDTH = 800
HEIGHT = 600

def draw():
    screen.clear()
    screen.blit("mouse", (150, 150))
    screen.blit("cheese", (50, 50))

ℹ️ Uitleg

  • WIDTH en HEIGHT bepalen hoe groot het venster is
  • draw() is een speciale functie die automatisch wordt aangeroepen om het scherm te tekenen
  • screen.clear() wist het scherm bij elke frame
  • screen.blit("mouse", (150, 150)) tekent het plaatje mouse.png op positie (150, 150)

🛠️ Opdracht

Pas de coördinaten van de muis en de kaas aan en kijk wat er gebeurt.

  • Zet de muis linksonder in beeld
  • Zet de kaas rechtsboven in beeld

Wat gebeurt er als je dezelfde positie voor beide gebruikt?

📤 Inleveren

Maak een screenshot van het venster waarin je zowel de muis als de kaas ziet, elk op een andere plek.

Geef in je inlevering ook de coördinaten die je gebruikt hebt.

2 Beweeg de muis

In deze les gaan we de muis laten bewegen met de pijltjestoetsen.

We doen dat door de positie van de muis aan te passen telkens als een toets wordt ingedrukt.

Wat gaan we doen?

We maken twee variabelen mouse_x en mouse_y om de positie van de muis bij te houden.

In de functie update() passen we deze coördinaten aan als je een pijl indrukt.

🔰 Startercode

# Spelgrootte
WIDTH = 800
HEIGHT = 600

# Startpositie van de muis
mouse_x = 150
mouse_y = 150

def draw():
    screen.clear()
    screen.blit("mouse", (mouse_x, mouse_y))
    screen.blit("cheese", (50, 50))

def update():
    global mouse_x, mouse_y
    if keyboard.left:
        mouse_x -= 5
    if keyboard.right:
        mouse_x += 5
    if keyboard.up:
        mouse_y -= 5
    if keyboard.down:
        mouse_y += 5

ℹ️ Uitleg

  • mouse_x en mouse_y zijn variabelen die bijhouden waar de muis staat
  • update() wordt meerdere keren per seconde uitgevoerd
  • Met keyboard.left controleer je of de linkerpijl wordt ingedrukt
  • Bij elke toetsdruk wordt de positie een klein stukje aangepast

🛠️ Opdracht

  • Voer de code uit en beweeg de muis met de pijltjestoetsen
  • Pas de waarde 5 aan naar een groter of kleiner getal. Wat merk je?
  • Probeer ervoor te zorgen dat de muis niet buiten het scherm kan verdwijnen

💡 Extra uitdaging

Laat de muis niet verder bewegen als hij het scherm uit dreigt te gaan. Voeg hiervoor `if`-statements toe zoals:

if keyboard.left and mouse_x > 0:
    mouse_x -= 5

📤 Inleveren

Maak een screenshot van je aangepaste code waarbij de muis niet uit het scherm kan bewegen.

Zet in tekst erbij welke toetsen je gebruikt om de muis te bewegen en wat je aangepast hebt.

3 Botsing met de kaas

In deze les gaan we kijken of de muis de kaas aanraakt.

Daarvoor gebruiken we een if-statement en controleren we of de muis en de kaas elkaar overlappen.

Wat gaan we doen?

We maken een rechthoek rondom de muis en rondom de kaas, en gebruiken colliderect() om te kijken of ze elkaar raken.

Als de muis de kaas raakt, tonen we een bericht in de console met print().

🔰 Startercode

# Spelgrootte
WIDTH = 800
HEIGHT = 600

# Startpositie van de muis en kaas
mouse_x = 150
mouse_y = 150
cheese_x = 50
cheese_y = 50

def draw():
    screen.clear()
    screen.blit("mouse", (mouse_x, mouse_y))
    screen.blit("cheese", (cheese_x, cheese_y))

def update():
    global mouse_x, mouse_y
    if keyboard.left:
        mouse_x -= 5
    if keyboard.right:
        mouse_x += 5
    if keyboard.up:
        mouse_y -= 5
    if keyboard.down:
        mouse_y += 5

    # Botsing controleren
    mouse_rect = Rect((mouse_x, mouse_y), (64, 64))
    cheese_rect = Rect((cheese_x, cheese_y), (64, 64))

    if mouse_rect.colliderect(cheese_rect):
        print("Gevonden!")

ℹ️ Uitleg

  • Een Rect is een rechthoek: (x, y, breedte, hoogte)
  • colliderect() geeft True als twee rechthoeken elkaar raken
  • In dit voorbeeld zijn muis en kaas beide 64×64 pixels groot
  • Als er een botsing is, toont Python het woord Gevonden!

🛠️ Opdracht

  • Probeer de muis met de pijltjestoetsen naar de kaas te bewegen
  • Als je Gevonden! ziet in de console, werkt de botsing
  • Pas de grootte van de Rect aan als je plaatjes groter of kleiner zijn

💡 Extra uitdaging

Toon een boodschap op het scherm als de muis de kaas heeft gevonden:

gevonden = False

def update():
    ...
    if mouse_rect.colliderect(cheese_rect):
        gevonden = True

def draw():
    ...
    if gevonden:
        screen.draw.text("Gevonden!", (350, 10), fontsize=60, color="red")

📤 Inleveren

Maak een screenshot van je console waarin je ziet dat "Gevonden!" verschijnt als de muis de kaas aanraakt.

Leg in een zinnetje uit hoe botsingen worden gecontroleerd in jouw code.

4 Kaas verspringt

In deze les gaan we ervoor zorgen dat de kaas naar een nieuwe plek springt als de muis hem aanraakt.

We doen dat met de functie random.randint() om een willekeurige positie te kiezen.

Wat gaan we doen?

We importeren de random-bibliotheek en maken een functie die een nieuwe plek kiest voor de kaas.

Als er een botsing is, roepen we die functie aan en verplaatsen we de kaas.

🔰 Startercode

import random

WIDTH = 800
HEIGHT = 600

mouse_x = 150
mouse_y = 150
cheese_x = 50
cheese_y = 50

def nieuwe_kaas_plek():
    x = random.randint(0, WIDTH - 64)
    y = random.randint(0, HEIGHT - 64)
    return x, y

def draw():
    screen.clear()
    screen.blit("mouse", (mouse_x, mouse_y))
    screen.blit("cheese", (cheese_x, cheese_y))

def update():
    global mouse_x, mouse_y, cheese_x, cheese_y

    if keyboard.left:
        mouse_x -= 5
    if keyboard.right:
        mouse_x += 5
    if keyboard.up:
        mouse_y -= 5
    if keyboard.down:
        mouse_y += 5

    mouse_rect = Rect((mouse_x, mouse_y), (64, 64))
    cheese_rect = Rect((cheese_x, cheese_y), (64, 64))

    if mouse_rect.colliderect(cheese_rect):
        cheese_x, cheese_y = nieuwe_kaas_plek()

ℹ️ Uitleg

  • import random zorgt ervoor dat we willekeurige getallen kunnen gebruiken
  • random.randint(a, b) geeft een willekeurig getal tussen a en b
  • WIDTH - 64 zorgt ervoor dat het plaatje niet buiten beeld komt
  • Als de muis de kaas raakt, wordt cheese_x en cheese_y aangepast

🛠️ Opdracht

  • Laat de muis de kaas aanraken en kijk of deze naar een nieuwe plek verspringt
  • Probeer het een paar keer en kijk of het altijd binnen het scherm blijft
  • Pas de afmetingen van de sprite aan als jouw plaatjes groter of kleiner zijn dan 64x64

💡 Extra uitdaging

Voeg een geluid toe dat afspeelt als de muis de kaas raakt:

if mouse_rect.colliderect(cheese_rect):
    sounds.eat.play()
    cheese_x, cheese_y = nieuwe_kaas_plek()

📁 Zet dan ook een bestand eat.wav in de map sounds/

📤 Inleveren

Maak een screenshot van je werkende code waar de kaas verspringt.

Leg kort uit wat random.randint() doet en waarom je WIDTH - 64 gebruikt.

5 Score bijhouden

In deze les gaan we een score bijhouden: elke keer als de muis de kaas raakt, telt de score één punt op.

Deze score tonen we ook op het scherm.

Wat gaan we doen?

We maken een variabele score die begint op 0 en steeds verhoogd wordt bij een botsing.

In de draw()-functie tekenen we de score linksboven in het scherm.

🔰 Startercode

import random

WIDTH = 800
HEIGHT = 600

mouse_x = 150
mouse_y = 150
cheese_x = 50
cheese_y = 50
score = 0

def nieuwe_kaas_plek():
    x = random.randint(0, WIDTH - 64)
    y = random.randint(0, HEIGHT - 64)
    return x, y

def draw():
    screen.clear()
    screen.blit("mouse", (mouse_x, mouse_y))
    screen.blit("cheese", (cheese_x, cheese_y))
    screen.draw.text(f"Score: {score}", (10, 10), fontsize=40, color="black")

def update():
    global mouse_x, mouse_y, cheese_x, cheese_y, score

    if keyboard.left:
        mouse_x -= 5
    if keyboard.right:
        mouse_x += 5
    if keyboard.up:
        mouse_y -= 5
    if keyboard.down:
        mouse_y += 5

    mouse_rect = Rect((mouse_x, mouse_y), (64, 64))
    cheese_rect = Rect((cheese_x, cheese_y), (64, 64))

    if mouse_rect.colliderect(cheese_rect):
        cheese_x, cheese_y = nieuwe_kaas_plek()
        score += 1

ℹ️ Uitleg

  • score = 0 zet de score aan het begin op nul
  • Elke keer als de muis de kaas aanraakt, wordt de score verhoogd met score += 1
  • screen.draw.text() toont tekst op het scherm

🛠️ Opdracht

  • Speel het spel een paar keer en kijk of de score steeds verder oploopt
  • Pas de tekstkleur of positie aan van de score
  • Maak de tekst groter of kleiner door fontsize aan te passen

💡 Extra uitdaging

Laat de kleur van de tekst veranderen bij een bepaalde score:

kleur = "black"
if score >= 5:
    kleur = "red"
screen.draw.text(f"Score: {score}", (10, 10), fontsize=40, color=kleur)

📤 Inleveren

Maak een screenshot van het spel waarbij de score zichtbaar is (minimaal 3 punten).

Leg in een zinnetje uit wat score += 1 betekent.

6 Tijdslimiet

In deze les gaan we een tijdslimiet toevoegen. De speler heeft bijvoorbeeld 30 seconden om zoveel mogelijk kaas te pakken.

Aan het einde tonen we “Game Over” en stoppen we het spel.

Wat gaan we doen?

We maken een teller tijd_over die elke seconde met 1 omlaag gaat. Als de tijd op is, stopt het spel.

We tonen de tijd linksboven in beeld naast de score.

🔰 Startercode

import random

WIDTH = 800
HEIGHT = 600

mouse_x = 150
mouse_y = 150
cheese_x = 50
cheese_y = 50
score = 0
tijd_over = 30
game_over = False

def nieuwe_kaas_plek():
    x = random.randint(0, WIDTH - 64)
    y = random.randint(0, HEIGHT - 64)
    return x, y

def draw():
    screen.clear()
    screen.blit("mouse", (mouse_x, mouse_y))
    screen.blit("cheese", (cheese_x, cheese_y))
    screen.draw.text(f"Score: {score}", (10, 10), fontsize=40, color="black")
    screen.draw.text(f"Tijd: {tijd_over}", (10, 50), fontsize=40, color="blue")
    if game_over:
        screen.draw.text("Game Over", center=(WIDTH//2, HEIGHT//2), fontsize=60, color="red")

def update():
    global mouse_x, mouse_y, cheese_x, cheese_y, score

    if game_over:
        return

    if keyboard.left:
        mouse_x -= 5
    if keyboard.right:
        mouse_x += 5
    if keyboard.up:
        mouse_y -= 5
    if keyboard.down:
        mouse_y += 5

    mouse_rect = Rect((mouse_x, mouse_y), (64, 64))
    cheese_rect = Rect((cheese_x, cheese_y), (64, 64))

    if mouse_rect.colliderect(cheese_rect):
        cheese_x, cheese_y = nieuwe_kaas_plek()
        score += 1

def verlaag_tijd():
    global tijd_over, game_over
    if tijd_over > 0:
        tijd_over -= 1
    if tijd_over == 0:
        game_over = True

clock.schedule_interval(verlaag_tijd, 1.0)

ℹ️ Uitleg

  • tijd_over begint op 30 (seconden)
  • clock.schedule_interval(verlaag_tijd, 1.0) zorgt ervoor dat elke seconde de functie verlaag_tijd() wordt aangeroepen
  • Als tijd_over op 0 staat, verandert game_over in True en stopt het spel
  • In de draw()-functie tonen we de resterende tijd en, als het spel voorbij is, de tekst “Game Over”

🛠️ Opdracht

  • Laat het spel lopen en probeer zoveel mogelijk punten te halen binnen de tijd
  • Pas de tijd aan naar 10 of 60 seconden – wat vind je leuker?
  • Laat bij “Game Over” ook de eindscore groter in beeld zien

💡 Extra uitdaging

Voeg een herstart-mogelijkheid toe met de R-toets:

def on_key_down(key):
    global score, tijd_over, game_over, mouse_x, mouse_y, cheese_x, cheese_y
    if key == keys.R:
        score = 0
        tijd_over = 30
        game_over = False
        mouse_x, mouse_y = 150, 150
        cheese_x, cheese_y = nieuwe_kaas_plek()

📤 Inleveren

Maak een screenshot van het spel als de tijd op is en je “Game Over” ziet.

Schrijf erbij welke score jij had gehaald en hoeveel seconden je gebruikte.

7 Reflectie en eindopdracht

In deze les kijk je terug op wat je hebt gemaakt, én krijg je de kans om je spel op een leuke manier uit te breiden of aan te passen.

🧠 Reflectie

Beantwoord de onderstaande vragen eerlijk en in je eigen woorden. Je mag dat in een apart document doen of onderaan je codebestand zetten als commentaar.

  • Wat vond je het leukste om te doen?
  • Wat vond je moeilijk of lastig om te begrijpen?
  • Welke onderdelen van Python begrijp je nu beter?
  • Waar ben je trots op?

🎮 Eindopdracht

Kies één (of meerdere) van de volgende uitbreidingen en voeg die toe aan je spel:

  • 🧀 Zet meerdere stukjes kaas tegelijk op het scherm (gebruik een for-loop)
  • 💣 Voeg een “giftige” kaas toe: als je die pakt, verlies je punten
  • 🔊 Voeg geluiden toe voor eten, botsing of game over
  • 🎨 Verander het uiterlijk van de muis of de achtergrond
  • 🕒 Laat het spel moeilijker worden naarmate de tijd verstrijkt (bijv. snellere muis of bewegende kaas)

💡 Bedenk zelf ook een uitbreiding? Schrijf het plan op en probeer het te maken!

📤 Inleveren

Lever één van de volgende dingen in:

  • Een werkend Python-bestand waarin jouw uitbreiding is verwerkt
  • Een kort filmpje of animatie waarin je jouw spel laat zien
  • Een screenshot van je spel mét uitleg in tekst wat je hebt gedaan

Tot slot: lever ook je reflectie in met de antwoorden op de vragen hierboven.

Back to top